บ้านเกาะจิก จ.จันทบุรี...แหล่งเรียนรู้ด้านพลังงานทดแทน

บ้านเกาะจิก...แหล่งเรียนรู้ด้านพลังงานทดแทน

            ชุมชนบ้านเกาะจิกเป็นตัวอย่างการจัดการด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อมที่ดีแห่งหนึ่งทั้งด้านเทคโนโลยีและการบริหารจัดการโดยชาวบ้านมีส่วนร่วม เป็นพื้นที่นำร่องโครงการใช้พลังงานทดแทนแบบผสมผสาน โดยการสนับสนุนของมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี มีการใช้พลังงานแสงอาทิตย์และเครื่องปั่นไฟในการผลิตกระแสไฟฟ้าให้แก่บ้านเรือนบนเกาะประมาณ 100 หลังคาเรือน

นายณรงค์ชัย เหมสุวรรณ ผู้ใหญ่บ้านบ้านเกาะจิก กล่าวถึงความเป็นมาของโครงการว่า ชุมชนได้มีการร่วมทำ

การวิจัยและเดินสำรวจกับทางมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี จนได้รับการอนุมัติโครงการในปี 2545 และเริ่มดำเนินการระบบผลิตไฟฟ้าครั้งแรกเมื่อปี 2546 เป็นระบบผลิตไฟฟ้าทดแทนแบบผสมผสาน ประกอบด้วยแผงโซลาร์เซลล์ 10 กิโลวัตต์ เครื่องยนต์ดีเซล 50 กิโลวัตต์ กังหันลม 2 ตัว ๆ ละ 5 กิโลวัตต์

จากการดำเนินงานที่ผ่านมาพบว่าการใช้โซลาร์เซลล์จึงเป็นเรื่องที่เหมาะสม ด้วยอัตราการรับความร้อน การผลิตพลังงานต่อตารางนิ้ว ประเทศไทยซึ่งเป็นเมืองร้อนจะได้เปรียบกว่าที่อื่น  ขณะที่การใช้งานกังหันลม การซ่อมบำรุงจะค่อนข้างยากเวลาที่อุปกรณ์มีปัญหา

สำหรับการจัดเก็บค่าไฟฟ้า ชุมชนได้นำระบบมิเตอร์มาใช้ โดยครั้งแรกใช้ระบบบริหารจัดการแบบจ่ายก่อนใช้ หรือระบบมิเตอร์แบบเติมเงิน (prepaid) ซึ่งมีข้อดีหลายอย่าง คนที่มีเงินน้อยก็สามารถมาเติมได้ และเอื้อต่อการบริหารจัดการของชุมชนที่มีลักษณะเป็นชุมชนพี่น้อง การไปเดินจดและจัดเก็บค่าไฟ หากมีการติดค้างชำระเงิน การจะตัดไฟฟ้านั้นจะทำได้ยากกว่าสังคมเมือง เพราะคนในชุมชนมีความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้งและใกล้ชิดกันมากกว่า

โครงการพลังงานทดแทนนี้ ทำให้ชาวบ้านมีสุขภาพที่ดีขึ้น และช่วยลดปัญหามลภาวะ ต่างจากสมัยก่อนที่ทุกครัวเรือนมีการใช้เครื่องดีเซลในการปั่นไฟ ซึ่งได้มาเพียง 3-5 กิโลวัตต์ แต่สิ่งที่ตามมาคือ มลภาวะทางเสียง ควันจากท่อไอเสียและเศษจารบีน้ำมันเครื่องเก่า

การใช้พลังงานทดแทนยังทำให้ชุมชนมีส่วนร่วมลดปริมาณก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้ปีละกว่า 100,000 กิโลกรัม เพราะสามารถช่วยประหยัดการใช้น้ำมันดีเซลได้ถึงปีละ 60,000 ลิตร ซึ่งน้ำมันดีเซล 1 ลิตรก่อให้เกิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ได้กว่า 2 กิโลกรัม

นอกจากเรื่องพลังงานทดแทน ชุมชนบ้านเกาะจิกยังมีการดูแลด้านสิ่งแวดล้อม โดยใช้ระบบการจัดการขยะแบบต้นทาง ให้ครัวเรือนคัดแยกขยะ เพื่อนำไปเผาทำลาย ขาย นำกลับมาใช้ใหม่ หรือนำไปทำเป็นปุ๋ย   และมีกฏระเบียบเพื่อช่วยดูแลสภาพแวดล้อมบนเกาะ เช่น การใช้จักรยานแทนมอเตอร์ไซด์เพื่อลดมลภาวะ ซึ่งเป็นนโยบายของชุมชนที่จะช่วยกันลดภาวะโลกร้อน

ด้วยการจัดการพลังงานทดแทนและการดูแลสภาพแวดล้อม ส่งผลให้เกาะจิกกลายเป็นชุมชนที่มีเสน่ห์สำหรับการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ พักโฮมสเตย์ สัมผัสวิถีชีวิตประมงพื้นบ้านที่เรียบง่าย กินอาหารทะเลสดๆในราคาย่อมเยา และพักผ่อนสบายๆในสไตล์ชาวเล