5 สมุนไพรไทยดับร้อน

เถียงไม่ได้เลยว่า เมษาหน้าร้อนก็ร้อนสมชื่อจริงๆ อาบน้ำเสร็จไม่ทันไรเหงื่อก็ไหลเป็นทาง ยิ่งอุณหภูมิสูงขึ้นเรื่อยๆ ความร้อนน่าจะทำให้หงุดหงิดมากขึ้น หัวเสียกกว่าเดิม ทำอะไรก็ไม่ถูกใจ เพราะความร้อนเป็นอุปสรรค ทางออกที่ดีก็คือ ไม่เดินตากแดด เปิดแอร์จ่อในห้อง แต่เรามีวิธีที่น่าจะได้ผลดีในการดับร้อนไม่แพ้กัน ซึ่งก็คือ สมุนไพรไทยดับร้อน นั่นเอง

มะตูม

ถือว่าเป็นสมุนไพรไทยที่ทุกคนรู้จักกันดีในชื่อ มะตูม หรือ น้ำมะตูมที่เห็นกันได้ทั่วไป ต้องบอกก่อนว่า มะตูมมีลักษณะเป็นไม้ยืนต้น ผลอ่อนสีเขียว และมีผลแก่สีเหลือง เอกลักษณ์ของมะตูมคือ “กลิ่นหอม” เรียกได้ว่าเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว และสามารนำไปแปรรูปได้หลายแบบ แต่ที่ฮิตสุดๆ ก็คือ “น้ำมะตูม” ซึ่งสรรพคุณของมะตูมก็คือ เป็นยาระบาย ขับลม ท้องเฟ้อ ช่วยย่อยอาหาร บำรุงธาตุ แล้วที่สำคัญยังแก้กระหายน้ำ และดับอาการร้อนในได้ดีอีกด้วย

ใบเตย

ใบเตยมีชื่อว่า “เตยหอม” แต่คนไม่นิยมเรียกกันเท่าไหร่นัก เพราะส่วนของเตยหอมที่เป็นที่นิยมมากที่สุดก็คงหนีไม่พ้นส่วนใบของต้นเตยหอมนั่นเอง ถ้าถามถึงสรรพคุณของใบเตยแล้วล่ะก็คือ ยาบำรุงหัวใจ ช่วยลดอาการกระหายน้ำ ช่วยทำให้ชุ่มคอ ซึ่งน้ำใบเตยต้มหอมๆ น่าจะดับร้อนได้ดีเลยทีเดียว

ใบบัวบก

ใบบัวบกคือไม้ล้มลุกที่เลื้อยแผ่ไปตามพื้นดิน ชอบที่ชื้นแฉะมีรากฝังลงในดิน และจะงอกปลายยอดใหม่ชูขึ้น ใบจะมีแผ่นเป็นรูปไตขอบหยับ เอาเป็นว่าใครๆ ก็รู้จักว่า ใบบัวบกแก้ช้ำใน ได้ดี นอกจากนั้นยังช่วยบำรุงกำลังง บำรุงหัวใจ แก้อ่อนเพลียเมื่อยล้า ขับปัสสาวะ แก้ท้องร่วง รักษาโรคผิวหนัง (ผดผื่นคันที่มากับหน้าร้อน) แต่ถ้าจะใช้ใบบัวบกแก้ร้อนแล้วล่ะก็ น้ำใบบัวบกเป็นทางออกที่ดีเหมือนกัน

ฝาง

คือต้นไม้ขนาดเล็ก มีหนามแข็วทั่งลำต้น เปลือกนอกสรเทาออกเหลือง พืชชนิดนี้จะหายาก แต่จะพบได้ทั่วไปในป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าเขาหินปูนแห้งแล้ง หรือตามชายป่าดงดิบทั่วประเทศไทย ฝางจะมีสรรพคุณเป็นยาบำรุงโลหิตสตรี ขับเสมหะ แก้อาการท้องร่วง ที่สำคัญก็คือ แก้อาการร้อนในได้ดีอีกด้วย  

เก๊กฮวย

อาจไม่ใช่สมุนไพรไทยแบบร้อยเปอร์เซ็นต์ แต่ว่าหาได้ง่ายในเมืองไทย ซึ่งจริงๆ แล้ว เก๊กฮวยเป็นพืชพื้นเมืองของประเทศจีน คือพืชล้มลุกที่อยู่ในตระกูลเดียวกับเบญจมาศ (ถ้าเรียกแบบไทยๆ ก็คือ เบญจมาศหนู) เก๊กฮวยจะมีดอกสีขาว และสีเหลือง สรรพคุณก็คือ ยาเย็นไว้ดับพิษร้อน แก้ร้อนใน ขับลม ขับเหงื่อ ซึ่งทุกคนรู้จักกันดีคือ น้ำเก๊กฮวย นั่นเอง

นอกจากการดับร้อนในหน้าร้อนด้วยสมุนไพรแล้ว อีกสิ่งที่สำคัญที่ต้องระวังมากๆ ก็คือ อาหารเป็นพิษ ท้องเสียท้องร่วง อย่างไรก็ดี ร้อนกายว่าแย่ร้อนใจแย่กว่า ถ้าใครว่ารู้สึกไม่ไหว ก็ดื่มน้ำเก๊กฮวยอยู่ในห้องแอร์เย็นๆ น่าจะเป็นอะไรที่เวิร์คสุดๆ เลยล่ะ