เด็กหลอดแก้ว แก้ปัญหามีลูกยากด้วยวิทยาการยุคใหม่

เด็กหลอดแก้ว แก้ปัญหามีลูกยากด้วยวิทยาการยุคใหม่ภาวะการมีลูกยากเป็นปัญหาที่มีมาอย่างยาวนาน ในอดีตที่วิทยาการทางการแพทย์ยังไม่เจริญนักก็ไม่สามารถแก้ปัญหาข้อนี้ได้ จนกระทั่งวันที่ 25 กรกฎาคม 2521 ที่ประเทศอังกฤษ เด็กหลอดแก้วคนแรกของโลกก็ได้ถือกำเนิดขึ้น เป็นทารกเพศหญิงที่ชื่อ “หลุยส์ บราวน์” โดยนักวิทยาศาสตร์ชาวอังกฤษที่ชื่อว่า “ศาสตราจารย์ เซอร์ โรเบิร์ต เอ็ดเวิร์ด” ที่ได้สมญานามว่า “บิดาผู้ให้กำเนิดเด็กหลอดแก้ว” นับเป็นความสำเร็จอย่างมากของวงการแพทย์ยุคใหม่ โดยเค้าได้ทำงานร่วมกับ “ดร.เเพทริค สเต็ปโต” ในการพัฒนาเทคโนโลยี IVF ที่คลีนิคบอร์นฮอล์ มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ และวันนี้เราจะมาทำความรู้จักกับ เด็กหลอดแก้ว การเอาชนะภาวะการมีลูกยากด้วยเทคโนโลยีการแพทย์สมัยใหม่การทำเด็กหลอกแก้ว 

เด็กหลอดแก้ว คืออะไร ?

การทำเด็กหลอดแก้ว คือ การผสมเทียมรูปแบบหนึ่งเพื่อทดแทนการปฏิสนธิตามแบบธรรมชาติ โดยกระบวนการผสมเทียมนี้จะทำการปฏิสนธินอกร่างกายของคน นำเซลล์ไข่จากฝ่ายหญิงและเซลล์อสุจิจากฝ่ายชายมาทำการผสมกันในห้องปลอดเชื้อ จนเกิดการปฏิสนธิและได้ตัวอ่อนในที่สุด จากนั้นค่อยนำตัวอ่อนกลับเข้าไปในครรภ์ของฝ่ายหญิง เพื่อให้เจริญเติบโตต่อไป โดยวิธีการดั้งเดิมของการทำเด็กหลอดแก้ว คือ IVF (In-vitro Fertilization) ที่ถูกริเริ่มโดย ศาสตราจารย์ เซอร์ โรเบิร์ต เอ็ดเวิร์ด แต่ในปัจจุบันวิธีการทำ IVF ได้ถูกพัฒนาขึ้นไปอีกขั้นเพื่อเพิ่มโอกาสสำเร็จในการทำเด็กหลอดแก้วนั่นคือ ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) หรือภาษาไทย คือ การทำอิ๊กซี่ แม้ว่าทั้งกระบวนการ IVF และ ICSI จะมีหลักการทำเหมือนกันแต่ในมีความต่างของขั้นตอนเล็กน้อย โดยมีความต่างดังนี้

ความต่างระหว่าง ICSI และ IVF

IVF คือ การทำเด็กหลอดแก้ว โดยนำเซลล์อสุจิและไข่ออกมาจากร่างกายมาผสมกัน โดยให้ปฏิสนธิกันเองตามธรรมชาติICSI คือ การทำเด็กหลอดแก้ว เช่นกัน แต่คัดเซลล์อสุจิที่แข็งแรงฉีดเข้าไปผสมกับไข่โดยตรง ให้เกิดกรปฏิสนธิเลย โดยไม่ต้องรอวิธีการปฏิสนธิแบบธรรมชาติดังนั้นความต่างของ IVF และ ICSI คือ ยังคงปล่อยให้อสุจิกับเซลล์ไข่ปฏิสนธิตามธรรมชาติ กับเร่งขั้นตอนเพื่อให้เกิดการปฏิสนธิ แต่ ICSI เป็นวิธีเพิ่มโอกาสสำเร็จให้มากขึ้นอีก เพราะในกรณีอย่าง เปลือกไข่ของฝ่ายหญิงแข็งเกินไป เซลล์อสุจิก็เจาะเข้าไปไม่ได้ ดังนั้นการฉีดเซลล์อสุจิเข้าไปโดยตรงไข่เลยก็จะแก้ปัญหาข้อนี้ได้

ขั้นตอนการทำเด็กหลอดแก้ว ICSI

หลังจากได้ปรึกษากับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อประเมินอาการเบื้องต้นและวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสมที่สุด ถ้าแพทย์วินจฉัยว่า การทำเด็กหลอดแก้วเหมาะที่สุด ก็จะมีขั้นตอนดังต่อไปนี้

การฉีดยากระตุ้น

1.1 ฉีดยาตัวแรก (Recombinant FSH) : ยาตัวแรกฉีดเพื่อให้กระตุ้นไข่ เร่งให้ไข่มีการเจริญเติบโต1.2 ฉีดยาตัวที่สอง (GnRH antagonist) : ยาตัวที่สองฉีดเพื่อป้องกันไม่ให้ไข่ตกก่อนเวลา โดยต้องตรวจดูการเจริญเติบโตของไข่ไปด้วยผ่านทางการอัลตราซาวด์ควบคู่ไปด้วย1.3 ฉีดยาตัวที่สาม (hCG) : ยาตัวที่สามฉีดเพื่อให้ไข่สุกพร้อมๆกัน และให้ไข่ตกในอีก 36 ชั่วโมง

การเก็บไข่และเซลล์อสุจิ

2.1 การเก็บเซลล์ไข่ : ใช้กล้องจุลทรรศน์ตรวจหาตำแหน่งของไข่ก่อน แล้วดูดของเหลวออกมา จากนั้นนำเซลล์ไข่ที่อยู่ในของเหลว ออกมาทำการเพาะเลี้ยงในน้ำยาพิเศษ เพื่อรอขั้นตอนต่อไป2.2 การเก็บเซลล์อสุจิ : การเก็บน้ำเชื้อใส่ในภาชนะปลอดเชื้อ จากนั้นส่งไปคัดแยกเซลล์อสุจิออกจากน้ำอสุจิ และหาเซลล์อสุจิที่แข็งแรงสมบูรณ์จำนวนหนึ่ง โดยควรงดการหลั่งน้ำเชื้อก่อนทำขั้นตอนนี้เป็นเวลา 7 วัน

การปฏิสนธิ

คัดเลือกเซลล์อสุจิที่มีสภาพสมบูรณ์และแข็งแรงที่สุดจำนวนหนึ่ง จากนั้นฉีดเข้าไปผสมกับไข่โดยตรง ตัดขั้นตอนที่ต้องให้อสุจิว่ายเข้าไปยังไข่

การเลี้ยงตัวอ่อน 

หลังจากผ่านการปฏิสนธิจนได้ตัวอ่อนมาแล้ว ต้องทำการเลี้ยงตัวอ่อนเพื่อให้มีการแบ่งเซลล์จนมีความพร้อม โดยจะเลี้ยงอยู่ในตู้ควบคุมอุณหภูมิพิเศษ เพื่อปรับควบคุมอุณหภูมิให้เหมาะสมต่อการแบ่งเซลล์

การย้ายตัวอ่อน 

ทำการอัลตราซาวด์เพื่อสังเกตหาจุดที่เหมาะสมในการฝังตัวอ่อน จากนั้นใช้ท่อดูดตัวอ่อน นำไปวางไว้บนบริเวณเยื่อบุโพรงมดลูก เพื่อให้เจริญเติบโตในครรภ์คุณแม่ต่อไปหลังจากผ่านทุดขั้นตอนหมดแล้ว แพทย์จะให้ยาปรับฮอร์โมน เพื่อช่วยในการฝังตัวของตัวอ่อน จากนั้นจะนัดพบอีกทีเพื่อตรวจครรภ์ดูการเจริญเติบโตของลูกในท้องว่าปกติดีหรือไม่

การทำเด็กหลอดแก้วเหมาะกับกรณีไหน

การทำเด็กหลอดแก้วเป็นวิธีการผสมเทียมที่มีโอกาสสำเร็จได้มากที่สุด ดังนั้นแทบจะการทำเด็กหลอดแก้วแทบจะเหมาะในการรักษาภาวะผู้มีบุตรยากแทบทุกกรณีสำหรับฝ่ายหญิงที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไป ซึ่งเป็นวัยที่เซลล์ไข่เริ่มเสื่อมสภาพ มีความเสี่ยงที่อาจไม่เกิดการปฏิสนธิได้ หรือลูกที่เกิดมาอาจมีความผิดปกติทางพันธุกรรม นอกจากนี้หากมีอาการภาวะไข่ตกผิดปกติ ไข่มีเปลือกหนาจนอสุจิไม่สามารถเจาะเข้าไปทำการปฏิสนธิได้ และสุดท้ายคือ ฝ่ายหญิงมีอาการท่อนำไข่ตีบหรือท่อนำไข่อุดตัน ซึ่งเป็นาเหตุที่ทำให้อสุจิไม่สามารถว่ายเข้าไปยังไข่เพื่อทำการปฏิสนธิได้สำหรับฝ่ายชายจะมีกรณีที่อวัยวะเพศมีปัญหาในเรื่องการแข็งตัว ทำให้ไม่สามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ตามปกติ ยังมีกรณีที่เซลล์อสุจิในน้ำเชื้อมีน้อย และเซลล์อสุจิไม่สมบูรณ์แข็งแรง ลดโอกาสที่จะทำให้เกิดการปฏิสนธิตามธรรมชาติ หรือท่อนำอสุจิอุดตันทำให้น้ำเชื้อไม่สามารถหลั่งออกมาได้ในปริมาณที่มากพอ แม้แต่สำหรับคนที่ทำหมันแล้วแต่ยังอยากมีลูกอีกก็ยังสามารถมีลูกได้อีกด้วยการทำเด็กหลอดแก้ว

การเตรียมความพร้อมก่อนทำเด็กหลอดแก้ว

การเตรียมความพร้อมก่อนทำเด็กหลอดแก้ว โดยพื้นฐานก็เป็นการดูแลรักษาสุขภาพของเราให้ดีเพื่อเตรียมตัวสำหรับเข้ากระบวนการทั้ง IVF และ ICSI ดังนั้นการเตรียมความพร้อมของฝ่ายชายและฝ่ายหญิงจะค่อนข้างคล้ายกันทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ เน้นการบำรุงร่างกายนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอบริหารจัดการอารมณ์ตัวเอง ไม่ต้องวิตกกังวลงบการสูบบุหรี่งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์งดการมีเพศสัมพันธ์ก่อนเริ่มกระบวนการ 7 วันจะมีต่างกันแค่รักษาอุณหภูมิร่างกายสำหรับฝ่ายชาย ต้องรักษาอุณหภูมิร่างกายไม่ให้ร้อนเกินไปเพราะร่างกายจะสร้างน้ำเชื้อได้ไม่ดีในอุณหภูมิสูง ส่วนฝ่ายหญิงต้องรักษาอุณหภูมิร่างกายไม่ให้เย็นเกินไปเพราะส่งผลกับการตั้งครรภ์และการฝังตัวของตัวอ่อนได้

การปฏิบัติตัวหลังจากทำเด็กหลอดแก้ว

หลังจากผ่านกระบวนการการทำเด็กหลอดแก้วไปแล้ว ต้องให้ความสนใจและดูแลที่ฝ่ายหญิงเป็นหลัก เพราะตัวอ่อนในครรภ์ที่กำลังฝังตัวอยู่ยังฝังตัวไม่เต็มที่ โดยหลังจากผ่านขั้นตอนการย้ายตัวอ่อนเข้ามาในครรภ์แล้ว ฝ่ายหญิงควรนอนอยู่กับที่เฉยๆเป็นเวลา 1 - 2 ชั่วโมงก่อน จึงค่อยเดินทางกลับบ้าน หลังจากนั้นก็จะดำเนินชีวิตประจำวันได้ตามปกติแต่หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนักเพื่อลดโอกาสที่จะสร้างแรงกระเทือนไปยังช่วงท้องในขณะที่ตัวอ่อนกำลังฝังตัวอยู่ ให้ดูแลบำรุงร่างกายตัวเองเสมือนว่าเป็นคนท้องแล้ว นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ทานอาหารให้ครบ 5 หมู่

ค่าใช้จ่ายการทำเด็กหลอดแก้ว

ค่าใช้จ่ายการทำเด็กหลอดอยู่ที่ประมาณ 175,000 บาท เป็นราคาที่สูงถ้าเทียบกับการผสมเทียมแบบอื่นๆ แต่มีโอกาสสำเร็จที่สูงถ้าเทียบกับวิธีการรักษาแบบอื่นๆ แต่ราคาที่กล่าวเป็นเพียงราคาโดยประมาณ ตัวเลขอาจสูงขึ้นหรือลดลงก็ได้ ขึ้นอยู่กับอาการของคนนั้นๆ 

การเลือกสถานที่สำหรับการทำเด็กหลอดแก้วทั้ง IVF และ ICSI

การทำเด็กหลอดแก้วนั้น สถานพยาบาลที่รับทำต้องมีความพร้อมเป็นอย่างมาก เพราะทุกขั้นตอนต้องใช้กระบวนการพิเศษ แพทย์ต้องมีความเชี่ยวชาญ มีประสบการณ์ อุปกรณ์ต้องมีความทันสมัยใช้งานได้จริง และต้องมีสถานที่ที่พร้อม มีความสะอาด และสามารถปฏิบัติงานได้จริง ดังนั้นต้องเลือกสถานพยาบาลที่มีคุณสมบัติตามที่กล่าวมาทุกข้อ

คำถามที่คนมักสงสัย

ทำเด็กหลอดแก้ว เลือกเพศได้ไหม ?

ตามกฎหมาย ไม่สามารถเลือกเพศในการทำเด็กหลอดแก้วได้

ทำเด็กหลอดแก้ว ทำเด็กแฝดได้ไหม ?

การทำเด็กหลอดแก้วมีโอกาสได้ลูกแฝด 30 - 35% แต่มีโอกาสที่จะเกิดโรคแทรกซ้อน แพทย์จึงไม่แนะนำ

โอกาสและความเสี่ยงในการทำเด็กหลอดแก้ว ?

มีโอกาสเฉลี่ยประมาณ 30-35% ที่จะตั้งท้องได้และไม่มีความเสี่ยงใดๆ เพราะว่าการปฏิสนธินั้นทำนอกร่างกาย

สรุป

การทำเด็กหลอดแก้วทั้ง IVF ที่ถูกริเริ่มมาตั้งแต่ปี 2521 ไปจนถึง ICSI ที่ได้รับการพัฒนาต่อยอดมา ได้ช่วยหลายครอบครัวให้ได้มีโอกาสอุ้มลูกเป็นของตัวเอง หลายคนอาจจะมีคำถามว่าการทำเด็กหลอดแก้วซึ่งไม่ใช่วิธีการทางธรรมชาติ เด็กจะออกมาแข็งแรงหรือเปล่า ก็ขอให้ดูที่ หลุยส์ บราวน์ เด็กหลอดแก้วคนแรกของโลก ปัจจุบันยังมีสุขภาพดีอยู่ และมีชีวิตคู่สร้างครอบครัวของตัวเองเรียบร้อยแล้ว