ศาลาการเปรียญ-ศาลาราย

ศาลาการเปรียญ-ศาลาราย

"อาตมาสร้างศาลารายไว้เพื่อเป็นที่พักพ่อค้าแม่ขายที่เดินทางมาจากต่างถิ่นได้ใช้เพื่อประหยัดค้าใช้จ่าย ถ้าวัดมีงานบุญก็ใช้เป็นที่พักญาติโยม ช่วงเข้าพรรษาก็ใช้เป็นห้องเรียนปริยัติธรรม รวมทั้งเป็นที่เดินจงกรม"

ที่กล่าวมาข้างต้นเป็นวัตถุประสงค์ในการสร้างศาลารายไว้หลายหลังของพระครูวรคุณประยุต (หลวงพ่อพิพัฒน์มงคล คุณยุตฺโต) หรือ ครูบาญาณทิพย์ เจ้าคณะอำเภอทุ่งเสลี่ยม เป็นเจ้าอาวาสวัดพิพัฒน์มงคล ต.ทุ่งเสลี่ยม อ.ทุ่งเสลี่ยม จ.สุโขทัย โดยได้สร้างหอพระเจ้าเขียวโขงเพื่อประดิษฐานพระเจ้าเขียวโขงพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ไว้ไห้ผู้ที่มาพักได้กราบไหว้ขอพร

ทั้งนี้ พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙ ราชบัณฑิต) เจ้าอาวาสวัดราชโอรสาราม ได้อธิบายความหมายของคำว่า ศาลาการเปรียญ คือ ศาลาหลังใหญ่ที่สร้างขึ้นพื่อใช้เป็นที่บำเพ็ญบุญ ฟังธรรม เป็นที่ประชุม และอื่นๆ คล้ายเป็นศาลาอเนกประสงค์

ศาลาการเปรียญจัดเป็นที่สำคัญของวัดรองจากอุโบสถ โบราณว่า อุโบสถเป็นที่สำหรับพระพุทธ ศาลาการเปรียญเป็นที่สำหรับพระธรรม คือ เป็นที่เผยแผ่ธรรม กุฏิเป็นที่สำหรับพระสงฆ์

ดังนั้นศาลาการเปรียญจึงถูกสร้างให้ใหญ่พอที่จะรองรับผู้คนจำนวนมากได้ วัดใดมีชาวบ้านทำบุญมากจำต้องสร้างศาลาให้ใหญ่เข้าไว้ หากศาลาเล็ก คับแคบ ก็จะทำงานบำเพ็ญบุญและประกอบศาสนพิธีต่างๆ ไม่สะดวก

ศาลาการเปรียญที่เรียกดังนี้สันนิฐานว่า เดิมใช้เป็นที่ศึกษาเล่าเรียนพระปริยัติธรรมของภิกษุสามเณรด้วย เพราะสมัยก่อนนิยมเรียนหนังสือกันบนศาลา ยังไม่มีโรงเรียนพระปริยัติธรรมแพร่หลายอย่างปัจจุบัน

ส่วนคำว่า ศาลาราย เจ้าคุณทองดี ได้ให้ความหมายไว้ว่า ศาลาที่สร้างเป็นหลังๆ เรียงรายล้อมโบสถ์ หรือวิหาร

ศาลาราย นิยมสร้างในพระอารามหลวงและวัดใหญ่ๆ เป็นศาลาขนาดย่อม มีทั้งเป็นแบบโล่งๆ และแบบมีประตู แต่ไม่นิยมมีหน้าต่าง สร้างเป็นหลังๆ เรียงรายรอบพระอุโบสถ อย่างเช่น สร้างไว้ในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม หรือสร้างติดกำแพงแก้ว หรือกำแพงที่เป็นเขตพุทธาวาส เช่น ที่วัดพระเชตุพนฯ วัดสุทัศนเทพวราราม

ศาลาราย ใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง เช่น เป็นที่พักผ่อน เป็นที่เรียนพระปริยัติธรรม เป็นที่ทำสมาธิ หรือใช้เป็นที่อยู่อาศัยชั่วคราว

วัดในพระพุทธศาสนาเมื่อครั้งพุทธกาลมีศาลาการเปรียญหรือไม่ครับ ศาลาการเปรียญตามวัดสร้างไว้เพื่อวัตถุประสงค์อะไรครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ก่อนอื่นก็ต้องเข้าใจความหมายของคำว่า ศาลา ว่า หมายถึงอะไร? โดยความหมายแล้ว ศาลา หมายถึง โรง หรือ อาคาร อันเป็นที่สำหรับใช้สอยทำประโยชน์ต่างๆ และ ศาลา ไม่จำเป็นจะต้องอยู่ในวัดก็ได้ เช่น ศาลาสำหรับที่พักคนยากไร้ ศาลาเป็นที่พิจารณาคดีความต่างๆ ศาลาของนายช่างหม้อ เป็นต้น ในสมัยพุทธกาล ไม่มีคำว่า ศาลาการเปรียญ แต่มีคำว่าศาลา ที่ปราฏว่าต่อท้ายคำต่างๆ เช่น อาสนาศาลา หรือ อุปัฏฐานศาลา คือ ที่สำหรับฉันภัตตาหารของพระภิกษุ หรือ ทำกิจอื่นก็ได้ ณ สถานที่นั้นๆ เช่น สนทนาธรรม เป็นต้น อย่างเช่น โฆฏมุขพราหมณ์ ได้สร้างอุปัฏฐานศาลา (ศาลาโรงเลี้ยง) ถวายแด่พระภิกษุสงฆ์ เมืองปาฏลีบุตร

ถ้าจะพิจารณาจากความหมายของ ศาลาการเปรียญแล้ว ก็มีความหมายที่ดี คือ เป็นอาคารสถานที่ สำหรับให้มีการฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรมให้เกิดปัญญา ความเข้าใจถูกเห็นถูกในธรรมตามความเป็นจริง แต่ถ้ามีการไปทำอะไรที่ผิด คลาดเคลื่อนจากพระธรรมคำสอนที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ณ ตรงนั้น เช่น นั่งสมาธิ บ้าง สอนให้กระทำตามๆ กัน อย่างที่เข้าใจผิดว่าเป็นการปฏิบัติธรรม นั่นก็ย่อมไม่ตรงตามพระธรรมคำสอนที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ไม่ได้ประโยชน์จากการใช้สถานที่นั้นๆ เพราะไม่ได้ก่อให้เกิดปัญญาความเข้าใจถูกเห็นถูก

สำหรับปัจจุบันนี้ เท่าที่ทราบคือ ศาลาการเปรียญ เป็นอาคารสถานที่สำหรับเป็นที่พักฉันภัตตาหารของพระภิกษุสามเณรในแต่ละวัน และยังสามารถเป็นที่ประกอบกิจอย่างอื่นที่เหมาะควรได้ อย่างเช่น การแสดงธรรม สนทนาธรรม เป็นต้น ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

สร้างศาลาการเปรียญเชียงราย
สร้างศาลาการเปรียญเชียงใหม่
สร้างศาลาการเปรียญน่าน
สร้างศาลาการเปรียญพะเยา
สร้างศาลาการเปรียญแพร่
สร้างศาลาการเปรียญแม่ฮ่องสอน
สร้างศาลาการเปรียญลำปาง
สร้างศาลาการเปรียญลำพูน
สร้างศาลาการเปรียญอุตรดิตถ์
สร้างศาลาการเปรียญกาฬสินธุ์
สร้างศาลาการเปรียญขอนแก่น
สร้างศาลาการเปรียญชัยภูมิ
สร้างศาลาการเปรียญนครพนม
สร้างศาลาการเปรียญนครราชสีมา
สร้างศาลาการเปรียญบึงกาฬ
สร้างศาลาการเปรียญบุรีรัมย์
สร้างศาลาการเปรียญมหาสารคาม
สร้างศาลาการเปรียญมุกดาหาร
สร้างศาลาการเปรียญยโสธร
สร้างศาลาการเปรียญร้อยเอ็ด
สร้างศาลาการเปรียญเลย
สร้างศาลาการเปรียญสกลนคร
สร้างศาลาการเปรียญสุรินทร์
สร้างศาลาการเปรียญศรีสะเกษ
สร้างศาลาการเปรียญหนองคาย
สร้างศาลาการเปรียญหนองบัวลำภู
สร้างศาลาการเปรียญอุดรธานี
สร้างศาลาการเปรียญอุบลราชธานี
สร้างศาลาการเปรียญอำนาจเจริญ
สร้างศาลาการเปรียญกำแพงเพชร
สร้างศาลาการเปรียญชัยนาท
สร้างศาลาการเปรียญนครนายก
สร้างศาลาการเปรียญนครปฐม
สร้างศาลาการเปรียญนครสวรรค์
สร้างศาลาการเปรียญนนทบุรี
สร้างศาลาการเปรียญปทุมธานี
สร้างศาลาการเปรียญพระนครศรีอยุธยา
สร้างศาลาการเปรียญพิจิตร
สร้างศาลาการเปรียญพิษณุโลก
สร้างศาลาการเปรียญเพชรบูรณ์
สร้างศาลาการเปรียญลพบุรี
สร้างศาลาการเปรียญสมุทรปราการ
สร้างศาลาการเปรียญสมุทรสงคราม
สร้างศาลาการเปรียญสมุทรสาคร
สร้างศาลาการเปรียญสิงห์บุรี
สร้างศาลาการเปรียญสุโขทัย
สร้างศาลาการเปรียญสุพรรณบุรี
สร้างศาลาการเปรียญสระบุรี
สร้างศาลาการเปรียญอ่างทอง
สร้างศาลาการเปรียญอุทัยธานี
สร้างศาลาการเปรียญจันทบุรี
สร้างศาลาการเปรียญฉะเชิงเทรา
สร้างศาลาการเปรียญชลบุรี
สร้างศาลาการเปรียญตราด
สร้างศาลาการเปรียญปราจีนบุรี
สร้างศาลาการเปรียญระยอง
สร้างศาลาการเปรียญสระแก้ว
สร้างศาลาการเปรียญกาญจนบุรี
สร้างศาลาการเปรียญตาก
สร้างศาลาการเปรียญประจวบคีรีขันธ์
สร้างศาลาการเปรียญเพชรบุรี
สร้างศาลาการเปรียญราชบุรี
สร้างศาลาการเปรียญกระบี่
สร้างศาลาการเปรียญชุมพร
สร้างศาลาการเปรียญตรัง
สร้างศาลาการเปรียญนครศรีธรรมราช
สร้างศาลาการเปรียญนราธิวาส
สร้างศาลาการเปรียญปัตตานี
สร้างศาลาการเปรียญพังงา
สร้างศาลาการเปรียญพัทลุง
สร้างศาลาการเปรียญภูเก็ต
สร้างศาลาการเปรียญระนอง
สร้างศาลาการเปรียญสตูล
สร้างศาลาการเปรียญสงขลา
สร้างศาลาการเปรียญสุราษฎร์ธานี
สร้างศาลาการเปรียญยะลา
สร้างศาลาการเปรียญกรุงเทพมหานคร