คนเราทุกคนก็อายุมากขึ้นทุกวัน หนึ่งวัน สองวัน ก็อายุมากขึ้นหนึ่งวันสองวัน จะต้องฉุดจิตใจให้แข็งแรง ให้ไม่มีความวุ่นวาย สามารถที่จะเลือกทำอะไรต่ออะไรด้วยความระมัดระวังตัว คือคิดด้วยสติสัมปชัญญะที่ดี อันนี้ก็เป็นข้อสำคัญ. . .พระราชดำรัสพระราชทานแก่คณะบุคคลต่างๆ ที่เข้าเฝ้า ฯ ถวายชัยมงคล ในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษาณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิตวันจันทร์ที่ ๔ ธันวาคม ๒๕๓๒
การศึกษาเป็นเรื่องใหญ่และสำคัญยิ่งของมนุษย์ คนเราเมื่อเกิดมาก็ได้รับการสั่งสอนจากบิดามารดา อันเป็นความรู้เบื้องต้น เมื่อเจริญเติบโตขึ้นก็เป็นหน้าที่ของครูและอาจารย์สั่งสอนให้ได้รับวิชาความรู้สูง และอบรมจิตใจให้ถึงพร้อมด้วยคุณธรรม เพื่อจะได้เป็นพลเมืองดีของชาติสืบต่อไป. . .พระบรมราโชวาทในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรแก่นิสิตและนักศึกษาวิทยาลัยวิชาการศึกษาวันพฤหัสบดีที่ ๑๓ ธันวาคม ๒๕
ในภาษาทุกภาษาก็ต้องมีคำว่า เมตตา คือเอื้อเฟื้อซึ่งกันและกัน มองคนอื่นในทางที่จะช่วยเหลือเขามากกว่าที่จะไปแย่งชิงเขา ทุกภาษาทุกศาสนา ก็มีจิตใจนี้ หรือวิธีการนี้ ขอให้ท่านทั้งหลายทำต่อไปด้วยความแน่วแน่ และด้วยความสุจริตใจ จะเป็นทางที่จะช่วยส่วนรวมให้อยู่เย็นเป็นสุข. . .พระราชดำรัสพระราชทานแก่คณะกรรมการอำนวยการสันนิบาตมูลนิธิแห่งประเทศไทยณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐานวันศุกร์ที่ ๑๙ ธันวาคม ๒๕๑๘
ในชีวิตทุกวันๆ ก็ได้มีโอกาสเข้าโรงเรียน ก็หาความรู้ แล้วมีโอกาสที่จะได้เห็นชีวิตของตัวเองและของคนอื่น ขอให้ถือว่าเป็นอาหารทั้งนั้น เป็นอาหารสมอง และเมื่อได้รับอาหารแล้ว ให้ไปพิจารณา คือไปไตร่ตรอง ไปคิดให้ดี ถ้าทำเช่นนี้แล้ว ทุกคนจะสามารถที่จะสร้างตัวเองให้แข็งแรง เพื่อที่จะทำประโยชน์แก่ตนเอง สร้างบ้านเมือง สร้างท้องที่ของตัว สร้างตนเองให้เจริญตามที่ทุกคนต้องการ. . .กระแสพระราชดำรัสพระราชทานแก่คณะเยาวชนชายหญิงจากถิ่นทุรกันดารในเขตปฏิบัติการของหน่วยพัฒนาการเคลื่อนที่ต่างๆ รวม ๒๔ จังหวัด พร้อมด้วยพี่เลี้ยงและเจ้าหน้าที่ณ ศาลาดุสิดาลัย พระราชวังดุสิตวันศุกร์ที่ ๖ เมษายน ๒๕๑๖
แต่ละคนก็มีแนวของชีวิตของตนเองและแตกต่างกับผู้อื่น ฉะนั้นการที่ จะมารวมทั้งหมดแล้วบอกว่าแนวชีวิตคืออย่างนี้ ก็พูดยาก เพราะแต่ละคนก็มีทางของตัว มีหน้าที่ของตัว และมีนิสัยใจคอความเป็นอยู่ของตัว แต่ถ้าพูดรวมๆ แล้วเราก็จะดูได้ว่า แนวทางชีวิตของทุกคนก็มีว่า เกิดมาแล้วจะต้องฝึกฝนตนเอง ทั้งกายทั้งใจ เพื่อที่จะสามารถมีชีวิตอยู่ได้ นั้นเป็นขั้นแรก ขั้นต่อไปเมื่อฝึกฝนตนเองพอสมควรแล้ว หมายถึงว่าได้ฝึกหัดตัวแล้วก็ได้เรียนรู้วิชาต่างๆ แล้ว ก็ต้องไปปฏิบัติ ในการปฏิบัตินั้นก็จะต้องใช้ความตั้งใจจริง ความซื่อตรง และ การพิจารณาที่รอบคอบ แนวต่อไป แนวสุดท้ายขั้นที่สามก็คือตาย คือเกิด มาแล้ว เรียนรู้ ฝึกตน ฟันฝ่าอุปสรรคต่างๆ ปฏิบัติการตามหน้าที่ และตาย ตายนี้หมายถึงว่า ถ้าอยากให้เป็นการดีก็ต้องตายสบาย แต่ละคนก็ต้องการ ตายสบาย หมายความว่าตายสบายใจที่ได้ปฏิบัติหน้าที่มา. . .พระบรมราโชวาทเนื่องในโอกาสเสด็จ ฯ ทรงดนตรีเป็นการส่วนพระองค์ณ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์วันเสาร์ที่ ๔ มีนาคม ๒๕๑๕
ความเข้มแข็งในจิตใจนี้เป็นสิ่งที่สำคัญที่จะต้องฝึกฝนแต่เล็ก เพราะว่าต่อไป ถ้ามีชีวิตที่ลำบาก ไปประสบอุปสรรคใดๆ ถ้าไม่มีความเข้มแข็ง ไม่มีความรู้ ไม่มีทางที่จะผ่านอุปสรรคนั้นได้ เพราะว่าถ้าไปเจออุปสรรคอะไร ก็ไม่มีอะไรที่จะมาช่วยเราได้ แต่ถ้ามีความรู้ มีอัธยาศัยที่ดี และมีความเข้มแข็ง ในกาย ในใจ ก็สามารถที่จะผ่านพ้นอุปสรรคต่างๆ นั้นได้. . .พระราชดำรัสพระราชทานแก่คณะครูและนักเรียนโรงเรียนราชวินิตณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐานวันศุกร์ที่ ๓๑ ตุลาคม ๒๕๑๘
ความสบายใจของคนเป็นของที่หายาก คนเราต้องมีความสบายใจ จึงจะมีชีวิตที่ราบรื่นได้. . .พระราชดำรัสพระราชทานแก่คณะกรรมการจัดงาน "๕ ธันวาวันมหาราช"ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐานวันพุธที่ ๕ เมษายน ๒๕๒๑
ศิลปะการดนตรี การเพลง การแสดงนั้นเป็นสิ่งที่สำคัญ สำหรับบุคคลทุกคนจะเป็นในประเทศไทยหรือต่างประเทศที่ไหนก็ตาม ก็ถือว่าดนตรีคือการแสดง ถือว่าเพลงเป็นส่วนสำคัญ เพราะเป็นการแสดงออกมาซึ่งจิตใจ ที่มีอยู่ในตัว จิตใจนั้นจะมีอย่างไร เพลงหรือการแสดงดนตรี หรือการแสดงภาพยนต์ แสดงละคร ก็ได้แสดงออกซึ่งความคิด หมายถึงความดีที่มีอยู่ในตัวได้ทั้งนั้น. . . พระบรมราโชวาทพระราชทานแก่คณะกรรมการประกวดเพลงแผ่นเสียงทองคำศิลปิน นักแสดง นักวิชาการประกวดภาพยนต์ คณะกรรมการจัดงานประกวดภาพยนต์ณ ศาลาดุสิดาลัย พระราชวังดุสิตวันพุธที่ ๙ กรกฎาคม ๒๕๑๘
ร่างกายของเรานั้น ธรรมชาติสร้างมาสำหรับให้ออกแรงใช้งาน มิใช่ ให้อยู่เฉยๆ ถ้าใช้แรงให้พอเหมาะพอดีโดยสม่ำเสมอ ร่างกายก็เจริญแข็งแรง คล่องแคล่ว และคงทนยั่งยืน. ถ้าไม่ใช้แรงเลย หรือใช้ไม่เพียงพอ ร่างกายก็จะเจริญแข็งแรงอยู่ไม่ได้ แต่จะค่อยๆ เสื่อมไปเป็นลำดับ และหมดสมรรถภาพไปก่อนเวลาอันสมควร. ดังนั้น ผู้ที่ปรกติทำการงานโดยไม่ได้ใช้กำลัง หรือใช้กำลังแต่น้อย จึงจำเป็นต้องหาเวลาออกกำลังกายให้พอเพียงกับความต้องการตามธรรมชาติเสมอทุกวัน. มิฉะนั้น จะเป็นที่น่าเสียดายอย่างยิ่ง ที่เขาจะใช้สติปัญญาความสามารถของเขาทำประโยชน์ให้แก่ตนเองและแก่ส่วนรวมได้น้อยเกินไปพราะร่างกายอันกลับกลายอ่อนแอลงนั้น จะไม่อำนวยโอกาสให้ทำ การงานโดยมีประสิทธิภาพได้. . .พระราชดำรัสเพื่อเชิญไปอ่านในการประชุมสัมมนาเรื่องการออกกำลังเพื่อสุขภาพวันพุธที่ ๑๗ ธันวาคม ๒๕๒๓